Punter bouwen

De vaartuigen die samen het gevaer vormen, het bootje, de punter, de bok en het vlot, werden vroeger gebouwd op tientallen werven, voornamelijk in de Kop van Overijssel. Elke werf had zijn eigen bouwwijze waardoor de boten “herkenbaar” waren, maar in grote lijnen waren de boten identiek.

Voor het maken van de verschillende boten van het gevaer bestond en bestaat geen opleiding. De kennis ging over van vader op zoon, men leerde het vak in de praktijk. Ook nu nog zie je dat puntenwerven veelal familiebedrijven zijn. Vaak werd wel een “knecht” ingehuurd, maar de opvolging van het bedrijf was meestal in de familie. Er worden nog altijd houten punters gebouwd, veelal voor recreatief gebruik. Doordat de bouw erg arbeidsintensief is en het materiaal duur, vergt de aanschaf van een punter een behoorlijke investering.

In deze film, die Gait Berk in 1974 maakte, wordt het bouwen van een punter in beeld gebracht.

Het gevaer is jarenlang voor allerlei doeleinden in gebruik geweest rondom de voormalige Zuiderzee. Zo trof je in de havens van bijvoorbeeld Harderwijk, Elburg en Kampen punters aan. Alhoewel er op die plekken ook wel punters werden gebouwd en onderhouden, blijkt Giethoorn in de Kop van Overijssel toch het centrum van de puntenbouw te zijn geweest. In de gouden tijden van het gebruik en de bouw van de punter, begin 20e eeuw, zouden er hier meer dan twintig punterwerven zijn geweest. Sommige daarvan waren reparatiewerven. 

Zo was er in Wetering de werf van de bouwer met de zeer toepasselijke naam Jan Punter, in Belt Schutsloot de werf van Barteld Huisman en in Wanneperveen die van Peter Huisman. Doordat het bedrijfsmatig gebruik van houten punters in de loop van de tijd steeds minder werd, liep ook het aantal puntenwerven terug. Alleen scheepswerf Schreur in Giethoorn Zuid en puntenwerf Wildeboer in Giethoorn Noord zijn nog in gebruik.

 

De geschiedenis van de punterwerf van Wolter Huisman aan de Ronduite in Wanneperveen is bijzonder. Dit bedrijf is jarenlang op dezelfde plek gevestigd geweest; een goed gekozen plek omdat er veel scheepvaart was. Toen de bouw en reparatie van punters in de loop van de jaren afnam, is de werf zich meer gaan toeleggen op de bouw van jachten. De plek aan de Ronduite bleek uiteindelijk niet meer geschikt voor de werf. Daarom werd het bedrijf verhuisd naar Vollenhove. De werf heeft inmiddels internationale roem vergaard met de bouw van grote jachten. 

Andere artikelen uit het thema 'Ambachten'